1. Nguyên nhân gây bệnh PED (PORCINE EPIDEMIC DIARROEA)
Bệnh do một Coronavirus gây ra (cùng họ với virusTGE), bệnh khá phổ biến trên heo. Virus tấn công vào hệ nhung mao ruột làm giảm bề mặt hấp thu, dẫn đến mất nước và mất chất dinh dưỡng gây chết heo, tỷ lệ chết cao từ 30% đến 100%, thiệt hại kinh tế lớn.
Có 2 chủng virus PED
Chủng PED 1: chỉ nhiễm trên heo trong giai đoạn tăng trưởng
Chủng PED 2: nhiễm trên tất cả các loại heo, kể cả heo nái trưởng thành
– Virus tồn tại lâu trong môi trường và chất thải, dễ bị tiêu diệt bởi ánh sáng và chất sát trùng.
2. Cách lây lan
– Bệnh phát ra trong trại một cách nhanh chóng, từ khi virus xâm nhập đến khi có triệu chứng đầu tiên xuất hiện khoảng 18 – 24 giờ
– Bệnh lây lan nhanh chóng đến tất cả các đàn heo trong trại với triệu chứng điển hình là tiêu chảy
– Lây lan gián tiếp là từ các phương tiện vận chuyển, đặc biệt là xe và người ra vào mua bán heo.
– Bệnh lây truyền trực tiếp qua phân, dịch tiết ở mũi, chất ói heo con, qua sữa heo mẹ và đặc biệt qua không khí( các nhà nghiên cứu từ Đại học Minnesota, Mỹ đã có bài viết trên tạp chí Veterinary Research cho biết rằng họ đã chứng minh PEDV có thể bay trong không khí, có thể lây nhiễm trong khi lơ lửng trong không khí). Sau khi xâm nhập qua đường tiêu hóa, virus nhân lên ở ruột non ăn mòn lớp vi nhung mao ruột, làm cho ruột mỏng dần, xuất huyết, không tiêu hóa được thức ăn làm con vật ói và tiêu chảy có sữa chưa tiêu nên phân và dịch ói có màu vàng nhạt hoặc đậm
3.Triệu chứng lâm sàn
– Heo con theo mẹ: bú ít hoặc bỏ bú, ỉa chảy phân lỏng, tanh, màu vàng, và ói mửa ra sữa không tiêu, do đó heo con sụt cân nhanh do mất nước, trở nên gầy ốm, đi xiêu vẹo, phân trắng dính bết ở hậu môn, da nhăn, lông dài, thân nhiệt giảm vì vậy triệu chứng điển hình là heo con thích nằm lên bụng mẹ cho ấm.
– Bệnh lây lan nhanh chóng đến tất cả các đàn heo trong trại – Điều trị bằng các loại kháng sinh đặc trị tiêu chảy không có kết quả.
Tỷ lệ chết của heo con theo mẹ tùy thuộc vào độ tuổi nhiễm bệnh :
– Heo con ở 0 – 5 ngày tuổi mắc bệnh, tỷ lệ chết 100%
– Heo con ở 6 – 7 ngày tuổi mắc bệnh, tỷ lệ chết khoảng 50%
– Heo con lớn hơn 7 ngày tuổi mắc bệnh tỷ lệ chết khoảng 30%
4. Chẩn đoán
Dựa vào triệu chứng: heo con tiêu chảy với tỷ lệ chết cao,lây lan nhanh, heo con thích nằm trên bụng mẹ, điều trị bằng các loại kháng sinh không có kết quả, tỷ lệ chết đối với heo dưới 5 ngày tuổi lên đến 100%, rất khó phân biệt được với TGE kể cả xem virus trên kính hiển vi điện tử.
Thường người ta dùng test kiểm tra huyết thanh học đánh giá sự tăng hàm lượng kháng thể hay dùng Elisa kiểm tra mẫu phân tiêu chảy hay chất chứa trong đường ruột
– Phân biệt các bệnh: là việc làm rất khó khăn, chúng ta cần khảo sát và ghi nhận diễn tiến tình trạng bệnh lý trên toàn trại:
+ Tình trạng chuồng trại:Trại ẩm ướt, lạnh, dơ bẩn, sức kháng heo con yếu, heo con chưa được tiêm sắt, heo mẹ chưa được tiêm phòng đầy đủ là nguyên nhân gây bệnh nhiễm trùng gây tiêu chảy của heo con.
+ Quá trình lây lan nhanh có thể là do PED, TGE…lây lan chậm có thể là do E.coli, Cocidiosis…
+ Căn cứ vào ngày tuổi bị bệnh: PED thường ở mọi lứa tuổi,TGE thường trong 20 ngày tuổi đầu tiên, Cocidiosis thường sau 1 tuần tuổi…
+ Tỉ lệ bệnh, chết: Bệnh gây chết nhiều, nhanh, điều trị bằng các kháng sinh đặc hiệu mà không có kết quả có thể là bệnh PED, TGE, còn bệnh do E.coli, Cocidiosis…điều trị bằng kháng sinh và thuốc trị cầu trùng đặc hiệu là khỏi.
– Gởi mẩu phòng xét nghiệm
+ Tìm noãn nang cầu trùng
+ Xác định virus TGEV, PEDV
+ Kháng sinh đồ (chỉ khi cần thiết)
